Page 10 - 2019 Nr67
P. 10
Door: Dick Hogeweg de Radio-Hollanders die het materiaal in 1994 gin-
gen ordenen. Oud Roest heet ook het periodiek van
Bron: De Volkskrant de Stichting Historisch Materiaal Radio Holland. Het
Na de ramp met de Titanic werd de marconist vast is puur toeval dat er nog zoveel over is uit de Mar-
lid van de scheepsbemanning. Nederland had in coni-tijd, zegt voormalig marconist Jan Schenk. De
een kleine eeuw 4000 ‘sparks’ oftewel radio- stichting heeft als oogmerk de oude en gerestau-
reerde apparatuur in bruikleen te geven ten behoe-
officieren, zoals ze later werden genoemd. Op 1
januari houdt de maritieme telegrafie op te be- ve van musea en thematentoonstellingen. Materi-
aal is afgestaan aan het Scheepvaartmuseum van
staan en februari 1999 gaat het beroep marconist,
het buitenbeentje aan boord, officieel ter ziele. Amsterdam, aan IJmuiden, aan de TU Delft, zelfs
aan de Radio-Holland vestiging in Singapore.
Maar in de Rotterdamse thuishaven is de beschik-
bare ruimte nauwelijks museaal te noemen. Toch
komt daar nog elke woensdag een groep veteranen
bijeen om de nieuwe vondsten op te knappen, ou-
de zenders gebruiksklaar maken, de ‘oceaanpost’
van weleer schikken. Jan Schenk en Rob Verbon,
twee oud-marconisten, ook animators van de grote
reünie die volgend jaar wordt georganiseerd, dra-
‘Op de een of andere Griek’ zit mogelijk de laatste gen beiden een bril. De hele club die het materiaal
Nederlandse marconist. De Grieken hadden van bij havennummer 2121 van roest ontdoet draagt
een bril. Wie vroeger – tot midden jaren 70 – naar
oudsher vaak bouwvallige schepen, met nog bouw-
valliger zendapparatuur. Wie voor de Nederlandse zee wilde en maar de geringste oogafwijking had,
rederijen niet meer acceptabel was - meestal door wist dat hij afgekeurd zou worden voor werk als
delinquent gedrag – kon altijd nog terecht op een stuurman. En toch naar zee wilde, dan was er maar
Griek. Ofschoon de gehele wereldvloot geacht één alternatief: marconist.
wordt per 1 januari omgebouwd te zijn en uitslui-
tend nog per satelliet te communiceren, heeft zo’n Henk Middelkoop, secretaris van de Stichting Histo-
risch Materiaal, wilde kapitein worden. Zijn vader
Griek wellicht nog de oude apparatuur, en dus een
marconist. Maar de Nederlandse radio-officieren was machinist bij een baggerbedrijf, hij ging mee in
op Nederlandse schepen zijn er al niet meer. Op 1 zijn schoolvakanties en wist één ding zeker: Ik wil
februari 1999 wordt het beroep officieel opgehe- geen machinist worden. Ik had een vader van de
ven. oude stempel. Koper moest glimmen. Hij had een
diep ontzag voor zijn meerderen; als kapitein niet in
‘Nautische nostalgie’, mijmert Wim van Eeuwen. vol ornaat de trap afkwam, was het niet goed. Die
onderdanigheid wilde ik dus niet, maar ik wilde wel
De oude monteur staat voor de inductor van
Ruhmkorff. Die klos stelde de Italiaans/Engelse in- naar zee. Een paar maanden voor mijn eindexamen
genieur Guglielmo Marconi eind vorige eeuw in bleek ik na een gezondheidsonderzoek een bril no-
staat als eerste draadloos een afstand van 1,5 mijl dig te hebben. Een geweldige teleurstelling. Ik had
te overbruggen. ‘Het materiaal is allemaal veel te mulo met wiskunde, en er was dus maar één alter-
mooi om weg te doen’, zegt Van Eeuwen. Bij Radio- natief, marconist worden. Ik heb meteen de oplei-
Holland in Rotterdam is al die historische zend- en ding gedaan.
ontvangapparatuur opgeslagen. ‘Oud Roest’ heten
10
