Page 11 - 2019 Nr67
P. 11
ste
Er waren twee ‘radioscholen’, in Rotterdam en in De meeste marconisten hielden het op hun 27
Amsterdam. Verbon kwam terecht in het pand aan voor gezien, omdat ze dan niet meer opgeroepen
de hoofdstedelijke Keizersgracht. De afgedankte konden worden voor de dienstplicht.
apparatuur belandde daar op zolder. En hoe sneller
dat afdanken – door de voortschrijdende communi- Aan boord waren ze buitenbeentjes, eenlingen. Hal-
catietechniek – ging, des te meer ‘oud roest’ ver- ve geleerden. Verantwoordelijk voor de communica-
scheen op die zolder. Het enige onderhoud dat tie in geval van nood. De marconist was de enige die
werd gedaan was een vorm van strafwerk. ‘Ga jij (in morse) verbinding kon maken met schepen in de
maar een paar uurtjes boven poetsen’, zei de do- omgeving en kuststations (Scheveningen Radio) aan
cent Morse-schrijven tegen de weerspannige leer- de wal. Hij verzond in ‘probleemgebieden’ als de
ling. zuidelijke Pacific of de Chinese zee telegrammen
voor schepen die niet zelf verbinding konden maken
met Scheveningen Radio. Hij waarschuwde voor
storm, was de weerman. Hij repareerde navigatie
apparatuur, was ‘de oren’, zoals Middelkoop zegt,
van sleepboten die ‘op station’ lagen. Die sleepbo-
ten van Smit-Tak of Wijsmuller, haalden dankzij de
radio-officier opdrachten binnen.
Ze waren geliefd – Schenk, Verbon en Middelkoop
Maar na verloop van tijd hoopte zich op die zolder benadrukken het in koor – als ze de voetbaluitslagen
gewoon ‘geschiedschrijving’ op. Het beeld van een doorgaven, ze werden benijd als het schip aanlegde.
duizelingwekkende communicatievernieuwing lag Dan was er – op misschien wat reparatiewerk na –
daar te verroesten en te vergelen. ‘Het is toch on- niets voor ze te doen, en konden ze naar hartenlust
voorstelbaar’, zegt Schenk, ‘dat Marconi een eeuw stappen.
geleden draadloos niet verder kwam dan twee kilo-
meter, en dat we nu allemaal met zo’n klote GSM
rondlopen. Wat is nu een eeuw?’
De ex-marconisten die op de Amsterdamse zolder
strafwerk verrichtten, hebben nu spijt dat ze niet
eerder op de gedachte kwamen hun beroep dat Op de koopvaardij werkten ze doorgaans acht uur
naar een mens is genoemd, museaal in ere te hou- per dag. Twee uur op, twee uur af. Berichten
den. ‘Oud Roest’ mist een paar schakels in de keten ‘uitluisteren’. Noodsignalen opvangen. In die twee
‘van Marconi tot e-mail’, de ontwikkeling van de uur pauze was van slapen natuurlijk geen sprake.
oude vonk- en lampzenders naar het GMDSS- ‘Dan stond je op de brug’, zegt Schenk. Bij de marine
pakket , waarmee Radio-Holland thans moderne kwam van rust al helemaal niets. Daar moesten elk
schepen uitrust. moment berichten opgevangen kunnen worden. Op
een groot schip gingen wel tien marconisten mee.
Rob Verbon werkte toen nog bij Radio-Holland. ‘Nog tot in de Golfoorlog. Want stel je voor dat de
Maar de betrekkelijk korte periode dat hij marconist satelliet uitviel en dat de thuisbasis van contact bleef
was, beschouwde hij nog altijd als ‘sleuteltijd’. In die verstoken.’
twee jaar dat je de morsesleutel leerde bedienen,
en de volgende periode op zee, werd je volwassen.
11
